Программа инновационного проекта

ІНАВАЦЫЙНЫ ПРАЕКТ

“Укараненне мадэлі STEAM-адукацыі як сродку дапрофільнай падрыхтоўкі навучэнцаў на ІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі”

Тэрміны рэалізацыі: 2018 – 2022 гады

Поўная назва ўстановы адукацыі, на базе якой плануецца інавацыйнай дзейнасць: дзяржаўная ўстанова адукацыі “Астрошыцкі вучэбна-педагагічны комплекс дзіцячы сад-сярэдняя школа Лагойскага раёна”

Адрас установы адукацыі:

вул.Цэнтральная, 4

223113, аг.Астрошыцы

Лагойскага раёна

Мінскай вобласці

Кантактны тэлефон: (801774) 57631

Пералік устаноў адукацыі, на базе якіх плануецца ажыццяўленне інавацыйнай дзейнасці

Дзяржаўная ўстанова адукацыі “Астрошыцкі вучэбна-педагагічны комплекс дзіцячы сад-сярэдняя школа Лагойскага раёна” Мінскай вобласці

Дзяржаўная ўстанова адукацыі “Гімназія г.Дзяржынска” Мінскай вобласці

Абгрунтаванне мэтазгоднасці рэалізацыі інавацыйнага праекта

Мы жывём сёння ў свеце высокіх тэхналогій. Імклівыя плыні інфармацыі, высокатэхналагічныя інавацыі і распрацоўкі ўваходзяць ва ўсе сферы нашага жыцця. З’яўляюцца новыя высокатэхналагічныя галіны прамысловасці (біятэхналогія, энергагенерацыя і інш.). Істотна змяняюцца патрабаванні да спецыялістаў будучыні, якім неабходна ўмець перапрацоўваць вялікі аб’ём інфармацыі, мець развітае сістэмнае і алгарытмічнае мысленне.

         У адпаведнасці з дзяржаўнай праграмай “Адукацыя і маладзёжная палітыка” на 2016-2020 гады  асноўнымі мэтамі сістэмы адукацыі з’яўляюцца павышэнне якасці і даступнасці адукацыі ў адпаведнасці з патрэбнасцямі інавацыйнай эканомікі, патрабаваннямі інфармацыйнага грамадства, адукацыйнымі запытамі грамадзян, развіццё патэнцыялу моладзі і яе прыцягненне да грамадска карыснай дзейнасці [3].

         Згодна з артыкулам 152 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі агульная сярэдняя адукацыя накіравана на духоўна-маральнае і фізічнае развіццё асобы вучня, падрыхтоўку яго да паўнавартаснага жыцця ў грамадстве, авалоданне вучнямі асновамі навук, дзяржаўнымі мовамі Рэспублікі Беларусь, навыкамі разумовай і фізічнай працы, фарміраванне маральных перакананняў, культуры паводзін, эстэтычнага густу і здаровага ладу жыцця, гатоўнасці да самастойнага жыццёвага выбару, пачатку працоўнай дзейнасці і працягу адукацыі [2].

         Сучасная сітуацыя ў нашай краіне, як і ва ўсім свеце, характарызуецца істотным дэфіцытам навукова-тэхнічных кадраў, што ў першую чаргу звязана з пагаршэннем якасці адукацыі ў галіне дакладных навук, зніжэннем матывацыі вучняў, якасцю падрыхтоўкі педагогаў. Гэтая акалічнасць патрабуе змянення падыходаў у адукацыі, стварэння ўмоў для павышэння цікавасці вучняў да тэхнічных навук, для развіцця творчага мыслення, для развіцця навыкаў у рашэнні праблем, неабходных для пераадолення цяжкасцяў, з якімі дзеці могуць сутыкнуцца ў будучыні.

         Пры ўсёй разнастайнасці існуючых падыходаў практычна ўсе даследчыкі сыходзяцца на думцы, што STEAM-адукацыя (акронім азначае першыя літары дысцыплін навука, тэхналогія, інжынерная справа, матэматыка, мастацтва (англ. Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics) – гэта сучасны адукацыйны феномен, якія садзейнічае павышэнню якасці разумення вучнямі дысцыплін, якія адносяцца да навукі, тэхналогіі, інжынерыі і матэматыкі, мэта якога – падрыхтоўка навучэнцаў да больш эфектыўнага прымянення атрыманых ведаў для рашэння прафесійных задач і праблем [8]. STEAM-адукацыя падразумявае змешанае асяроддзе, з якога вучні пачынаюць разумець, як можна прымяніць навуковыя метады на практыцы. STEAM-адукацыя заснавана на інтэграцыі прадметных абласцей, міждысцыплінарнасці, прымяненні ведаў у сапраўдным жыцці, павышэнні ўпэўненасці ў сваіх сілах, актыўнай камунікацыі і каманднай рабоце; цікавасці да тэхнічных дысцыплін, праектнай дзейнасці [5]. STEAM-адукацыя накіравана на гарманічнае развіццё аналітычнага мыслення (STEM) і творчага ўяўлення (Аrts), самавызначэнне вучняў у выбары профілю навучання.        

Мэта інавацыйнага праекта: арганізацыя дапрофільнай падрыхтоўкі вучняў сродкамі STEAM-адукацыі.

Задачы:

1)    стварыць умовы для павышэння цікавасці вучняў да вывучэння тэхнічных навук, матывацыі да працягу адукацыі ў навукова-тэхнічнай галіне, ІТ-спецыяльнасцей, выбару профілю навучання на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі;

2)    забяспечыць навукова-метадычнае, псіхолага-педагагічнае, матэрыяльна-тэхнічнае, арганізацыйна-метадычнае, арганізацыйна-кіраўніцкае і інфармацыйнае суправаджэнне  на ўсіх этапах рэалізацыі інавацыйнага праекта;

3)    распрацаваць метадычныя і дыдактычныя матэрыялы па эфектыўным укараненні інавацый у адукацыйны працэс;

4)    арганізаваць працэс фарміравання, прадстаўлення, трансляцыі эфектыўнага педагагічнага вопыту інавацыйнай дзейнасці.

Апісанне навуковых тэорый і распрацовак, на падставе якіх створаны інавацыйны праект

         Сёння развіццё  STEAM – адзін з асноўных трэндаў сусветнай адукацыі. Прыродазнаўчыя навукі, тэхналогія, інжынернае мастацтва, творчасць, матэматыка – дысцыпліны, якія становяцца самымі запатрабаванымі ў краінах, дзе развіваецца высокатэхналагічная вытворчасць. Адукацыя ў галіне STEAM    з’яўляецца асновай падрыхтоўкі супрацоўнікаў у галіне высокіх тэхналогій. Таму многія краіны, такія як Аўстралія, Кітай, Вялікабрытанія, Ізраіль, Карэя, Сінгапур, ЗША, прынялі дзяржаўныя праграмы ў галіне STEAM-адукацыі. Колькасць выпуснікоў каледжаў з тэхнічнай накіраванасцю ў вышэйшазваных краінах даволі высокая. Так, напрыклад, у Кітаі - 45,7%, Паўднёвай Карэі – 37,8%. Эканоміка гэтых краін выходзіць на першыя пазіцыі ў свеце [7].

         Вынікі даследаванняў ў галіне STEAM-адукацыі за межамі Беларусі мы знаходзім у працах Рэпіна А.А., Рудскога А.І., Бараўкова А.І., Чэмекава В.М., Крылова Д.А., Фралова А.В. і інш.

         Па дадзеных даследаванняў вучоных, у Кітаі ўжо існуе STEAM-адукацыя, а ў ЗША пакуль дамінуе STEAM-падыход. Гэта пацвярджаецца тым, што адукацыя ў Кітаі накіравана на ўкараненне Arts-падыходу, які накіраваны на развіццё ў навучэнцаў крэатыўнасці, прадпрымальніцкіх і дзелавых навыкаў [6]. Існуе фізіялагічнае тлумачэнне адзінства навукова-тэхнічнага і Arts-накірунку ў адукацыі. Так званы “левы” бок мозга адказвае за логіку. Ён дапамагае завучваць факты і рабіць лагічныя заключэнні. “Правы” бок мозга адказвае за мысленне сродкамі прамога ўспрымання і забяспечвае крэатыўнае, інстынктыўна-інтуітыўнае мысленне. Работа абодвух паўшар’яў важная: калі адно з іх не будзе працаваць, то яно, як любая мышца цела, стане атрафіраваным, незапатрабаваным. Таму няправільна рабіць выбар паміж навукай і мастацтвам, яны павінны злучацца [7].

         Вялікіх поспехаў у развіцці крэатыўнай эканомікі дасягнулі і іншыя азіяцкія краіны, напрыклад Сінгапур (у рэйтынгу краін міжнароднага даследавання PISA знаходзіцца ў лідарах). Улады Сінгапура праводзяць рэфармацыю сістэмы адукацыі так, каб стымуляваць крэатыўныя якасці моладзі.

         Вялікая ўвага ў дзяржаўных адукацыйных праграмах вышэйзгаданых краін удзелена таму, каб навучэнцы асэнсавалі, якім чынам навучанне STEM уплывае на кар’еру ў прафесіі. У Францыі, Японіі, Паўднёвай Афрыцы адукацыйныя вучэбныя ўстановы займаюцца распрацоўкай нефармальных праграм STEM-адукацыі (напрыклад, летнія лагеры, пазашкольныя мерапрыемствы, конкурсы і інш.), якія прыцягваюць увагу школьнікаў да STEM-прафесій і даюць магчымасць для навучання па розных накірунках STEM-адукацыі [8].

         У суседняй Расіі таксама разумеюць праблему ўкаранення STEAM-адукацыі: адкрываюць Цэнтры тэхнічнай падтрымкі адукацыі, у якіх часткова рашаюцца задачы прыцягнення вучняў да інжынернай справы і робататэхнікі, актыўна прыцягваюцца бізнес-кампаніі па рэалізацыі праектаў прадметна-развіццёвага навучання, існуе праект STEAM-цэнтраў карпарацыі  Intel, праект “STEM-гульні” Цэнтра інтэрактыўных адукацыйных тэхналогій МДУ імя М.В.Ламаносава [5].

         У Беларусі STEAM-адукацыя  развіваецца таксама, але не такімі хуткімі тэмпамі. Укараненнем STEAM займаюцца ў асноўным па ўласнай ініцыятыве, а найбольшае распаўсюджванне яна знаходзіць у сферы дадатковай адукацыі (дзіцячая робататэхніка, канструяванне).

         З улікам вопыту высокаразвітых краін свету, глабальных тэндэнцый развіцця адукацыі ў нашай краіне, запытаў ІТ-сферы (а Беларусь з’яўляецца адным з лідараў у ІТ-тэхналогіях) асабістую ўвагу неабходна звярнуць на навукова-інжынерную і творчую адукацыю нашых вучняў ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі.

Пацвярджэнне педагагічнай эфектыўнасці і сацыяльна-эканамічнай значымасці  вынікаў фундаментальных і прыкладных навуковых даследаванняў, апрабіраваных у ходзе эксперыментальнай дзейнасці

Тэма інавацыйнага праекта абапіраецца на наступныя эксперыментальныя праекты ў Рэспубліцы Беларусь:

-         апрабацыя вучэбных наглядных сродкаў на аснове віртуальнай і дапоўненай рэальнасці ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі;

-           апрабацыя мадэлі пераемнасці дапрофільнай падрыхтоўкі і профільнага навучання ў сістэме дадатковай прыродазнаўчай адукацыі дзяцей і моладзі.

Асноўная ідэя праекта – стварэнне развіццёва-адукацыйнага асяроддзя, якое садзейнічае павышэнню цікавасці вучняў да вывучэння тэхнічных навук і матывацыі да працягу адукацыі па прыродазнаўча-навуковым профілі.

Праграма рэалізацыі праекта “Укараненне мадэлі STEAM-адукацыі як сродку дапрофільнай падрыхтоўкі навучэнцаў на ІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі” на 2018-2022 гады